Retro Myszków

Pierwsza wzmianka o Mrzygłodzie pochodzi z roku 1373 i wymieniona została w wykazie świętopietrza jako nowo powstała parafia. W zamierzchłej przeszłości, wśród odwiecznej i majestatycznej puszczy zwanej Ciszówką, pełnej głuchych ostępów oraz przeróżnego zwierza, wyrosła na wzniosłym wzgórzu osada zwana Mrzygłodem (jedną z legend, dotyczących jej powstania można znaleźć w zakładce Czy wiesz, że…).

Inna natomiast legenda podaje, że miasto dawniej nazywało się Żyznów, ale przejeżdżał jakiś pan Krakowski, a może król, i nie mógł dostać chleba, więc zmienił nazwę Żyznów na Mrzygłód. Początkowo, jak pisał Marian Kantor Mirski, była to osada wolnych ludzi, którzy w czasie istnienia przewłoki pomiędzy rzeką Wartą a Czarną Przemszą trudnili się rzemiosłem wodnym pod rozmaitymi postaciami. Z czasem, gdy drogi wodne zostały zarzucone, ludność osady przemieniła się w węglarzy i smolarzy, wypalających węgiel drzewny i pędzących smołę. Na widownię dziejową wprowadził osadę szlak królewski znany od XIII wieku, biegnący od Krakowa przez Sławków do Żarek i Torunia.

Prawdopodobnie stary Mrzygłód zbudowany był przy drodze do Żarek w przysiółku zwanym dziś Pasternikiem. Wśród niego stał kościół pw. Wszystkich Świętych. Pod koniec XIV wieku wioska z woli ówczesnego dziedzica Ottona z Pilczy herbu Topór ustępuje swej nazwy nowo założonemu miastu. Po powstaniu miasta dawna osada traci na znaczeniu, od XIV wieku do dziś nazywają ją Mrzygłódka. Po śmierci Ottona Toporczyka Pileckiego, Mrzygłodem włodarzyła wdowa po nim, Jadwiga. Kancelaria królewska powierzyła jej obowiązki matki chrzestnej przy chrzcie króla Władysława Jagiełły.

Po dniu 9 maja 1389 miało miejsce uprowadzenie Jadwigi wraz z córką Elżbietą na Morawy przez Wiszela Czambora, starającego się o rękę młodej dziedziczki dóbr klucza Pileckiego. Porwanie nastąpiło albo z prywatnego domu Jadwigi w Krakowie, gdzie zatrzymał się Czambor, biorący udział w rozprawie sądowej, albo w czasie drogi powrotnej do Pilicy. Powrót nastąpił dopiero pod koniec 1390 roku. 14 grudnia 1390 roku roku Jadwiga nadała Klasztorowi Dominikanów w Łańcucie karczmy z Rybnikiem w Markowej Woli jako dziękczynienie Bogu za szczęśliwe ocalenie siebie i córki. Drugim, który uprowadził Elżbietę, był Jenczyk z Hiczyna. Elżbieta urodziła mu syna. Rodzina widząc, że Elżbieta po śmierci ojca Ottona ciągle popada w kłopoty, wydała ją za księcia opolskiego Olbrachta. Kromer podał, że po roku pożycia z nim owdowiała i wyszła za Wincentego Granowskiego herbu Leliwa, kasztelana nakielskiego i starostę wielkopolskiego.

Elżbieta została żoną króla Władysława Jagiełły. Ślub odbył się w Sanoku 2 maja 1417 roku w tajemnicy, gdyż szlachta polska chciała dla króla młodej żony i nie dawała zgody na to małżeństwo. Elżbieta poślubiając Jagiełłę miałą 47 lat. Król zaś był w 68 roku swego życia. Ona była dla niego trzecią z kolei żoną, Jagiełło zaś dla Elżbiety był już piątym mężem. Jadwiga Pilecka, matka chrzestna Jagiełły, otoczyła króla ramieniem życzliwości w nieznanym, ale przyjaznym mu kraju i wtajemniczyła w polską rzeczywistość.  Dlatego król wziął córkę matki chrzestnej Elżbietę za żonę. Koronacja odbyła się w dniu jej patronki, 19 listopada 1417 roku. Portret Elżbiety, córki Jadwigi i Ottona z Pilczy herbu Topór, żony Władysława Jagiełły, wisiał do czasów kradzieży w latach 70-tych w zakrystii kościoła pw. św. Jana Chrzciciela z Pilicy.
 
Syn Elżbiety, Jan Grankowski h. Leliwa, który przyjął sobie nazwisko Pilecki, za staraniem matki i przy poparciu ojczyma króla Władysława Jagiełły, uzyskał tytuł hrabiego na Pilczy herbu Leliwa. Była o to wielka awantura na Sejmie w Łęczycy, gdyż patriotyczna szlachta polska nie przyjmowała obcych tytułów. Tenże Jan rozpoczął nową linię panów na Pilicy i Mrzygłodzie. Miał on trzech synów: Mikołaja, Jana i Stanisława. Stąd usankcjonowanie mienia i dostojeństwa tych Pileckich – Granowskich, herbu Leliwa.

Najstarszy przyjął dobra ogrodzienieckie. Drugi Jan, otrzymał dobra mrzygłodzie. W pierwszej połowie XVI wieku Mrzygłód przeszedł w ręce Wojciecha Padniewskiego. Pomnik Padniewskiego znajduje się w renesansowej kaplicy Kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Pilicy. W siedemnastym wieku Mrzygłód był własnością słynnego kasztelana Stanisława Warszyckiego, fundatora obecnego barokowego kościoła w Mrzygłodzie.

Tekst źródłowy: "Zabytki oraz ciekawostki Myszkowa i okolicy", U.I. Górski


W zamierzchłych czasach strony tutejsze miały być pokryte lasem, tworzącym puszczę odwieczną, majestatyczną, pełną głuchych ostępów, ruczai szemrzących i całych lasów zarośli łóz i gęstej trzciny, wśród których dawały się widzieć i słyszeć życie, ruch i gwar najrozmaitszych stworzeń, które skaczą, biegają, płyną, pełzają lub ulatują na skrzydłach wysoko ponad ziemią. W te nieprzebyte bory mieli się często zapuszczać królowie na łowy, podczas których cała puszcza wstrząsała się od hucznego gwaru, odgłosów trąb i rogów oraz od tętętu galopujących koni, na których uganiali się rycerze za zwierzem, uchodzącym w knieje. W owych to czasach pewien król, którego rzeczywiste miano nie doszło w podaniu, polując, odłączył się od drużyny i w pogoni za ranionym zwierzem, zabłądził w tej puszczy.
Drużyna, po kilku dniach bezowocnego poszukiwania, zdołała go przecież odnaleźć, a leżącego wśród przehaliny i umierającego niemal z głodu, zdołała wyratować od niechybnej śmierci. Dziękując Stwórcy za to szczęśliwe ocalenie, król, wybudowawszy wtem miejscu erem, miał osadzić pustelnika, a w następstwie czasu postawił kościół i założył miasto, które na tę pamiątkę, że marł tutaj z głodu, Mrzygłodem nazwał.

Opracowała: B. Rusek
Tekst źródłowy: M. Federowski: "Lud okolic Żarek, Siewierza i Pilicy", Warszawa 1889, s. 325-326, t. 2.


MRZYGŁÓD - drobna o białym kwieciu trawka, po ugorach obficie rosnąca.

Opracowała: B. Rusek
Tekst źródłowy: M. Federowski: "Lud okolic Żarek, Siewierza i Pilicy", Warszawa 1889, s. 325-326, t. 2.